Innocentius Episcopus etc. delictis filiis fratribus de Ordine fratrum Minorum in terras Sarracenorum, Paganorum, Grecorum, Cumanorum, Ethyopum, Syrorum, Iberorum, Alanorum, Gazarorum, Gothorum, Zicorum, Ruthenorum, Jacobitarum, Nubianorum, Nestorinorum, Armenorum, Indorum, Mesolitorum, aliarumque infidelium nationum orientis, seu quarumcumque aliarum partium proficiscentibus salutem etc. Cum hora undecima sit diei hominibus, ut exeant ad opus usque ad mundi vesperam deputati, et illud Apocalypsis eulogium cito credatur cum matris Ecclesie consolatione complendum, videlicet oportere viros, spiritualis vite munditia et intelligentie gratiam cum Johanne sortitos, populis et gentibus, linguis Regibusque multis denuo prophetare, quia non sequetur reliquiarum Israelis per Ysaiam prophetata salvatio, nisi iuxta Paulum Apostolum prius introeat gentium plenitudo: nos licet immeriti super Apostolice Sedis speculam constituti, fideliter dispensandis Dei ministeriis et operibus coadjuvandis intendimus, si vergente plenitudine temporis post pia piorum studia in vineam Domini Sabaoth noves et plene novissimos, qui sapientiam longum didicere per otium, operarios mittere procuramus. Vos igitur, quos iuxta professe religionis officium zelus comedit animarum et in quadriga quarta, quam variis carismatum donis et fidei fortitudine trabitis, ubique discurrere ac vesillum Regis glorie procul levare gestitis ad gentes, que Jesum Christum Dominum non cognoscunt, et ad subtraccionis filios, qui Sacrosancte Romane Ecclesie non obediunt, destinamus, vobis in remissionem peccatorum omnium iniungentes, quatenus seminaturi super aquas multas in illo tantum, qui mundum dixit se vicisse, confisi, ad illuminationem cece multitudinis et heretice falsitatis exterminium, ad confirmandos nutantium animos et fidelium confortandos 173in luce sermonis et rectitudine operis, propositum vobis iter sine quorumlibet offensione curratis. Ut autem ministerium vestru honoretur plenius et honorabilius impleatur, presentium vobis auctoritate concedimus, ut in terris, que adhuc Sedis Apostolice magisterio non intendunt, proponere verbum Dei et constitutis ibidem, non obstante, si aliqui sunt excommunicatione ligati, in verbo, officio et cibo, ac in aliis secure communicare, et ipsos, seu etiam alios converti ad unitatem Christiane fidei cupientes recipere, baptizare et aggregare filiis Ecclesie Sancte possitis; necnon aggregatos eosdem insignire caractere clericali, et ipsos ad Acolitatus ordinem promovere; liceat etiam vobis ibidem redeuntibus ad obedientiam Sedis Apostolice, qui sunt excommunicatione ligati, absolutionis beneficium iuxta formam Ecclesie impertiri, et super eo dispensare cum ipsis, quod receperunt ordines et divina celebrarunt officia sic ligati. Hoc ipsum vobis sit licitum circa illos de terris eisdem, qui temporibus indebitis vel infra etatem legitimam, aut qui omnes eadem die, vel qui superiores pretermissis inferioribus conferre seu recipere ordines presumpserunt, si tamen in hoc servata forma talis extiterit, per quam ordines recepissent. Vobis preterea dispensare liceat, ut illi ex nationibus vestre predicationi commissis, qui post susceptionem sacrorum ordinum, vel in gradibus et casibus a divina minime lege prohibitis matrimonia contraxerunt, remaneant in eisdem, et hii qui ad Ecclesie Catholice redierint unitatem, ut inter suos habitent, eisque communicent, necnon quod clerici nationum ipsarum publice ad obedientiam Sedis Apostolice redeuntes, gaudeant privilegio clericali. Sit etiam vobis licitum omnium fidelium in terris predictis confessiones audire, ac ipsis iniungere penitentias salutares, et excommunicatos a canone vel alio modo iuxta Ecclesie formam absolvere, dummodo iniuriam et dampna passis satisfaciant competente. Cum irregularibus autem partium earundem in illis casibus, in quibus solent Legati Sedis Apostolice dispensare, ac etiam cum clericis ipsarum partium patientibus defectum natalium, dummodo non sint de adulterio vel incestu aut de regularibus procreati, sit vobis dispensandi facultas: quam circa illos similiter habeatis, qui ab unitate Catholice Ecclesie seu religione vel clericali ordine 174discesserunt, si humiliter redire voluerint, et digna satisfacere de comissis, ita quod ipsi religiosi ad sua loca, salva disciplina ordinis resumantur; et illos ex iam dictis qui excommunicationis vinculo sunt astricti, iuxta premissam formam et predicte satisfactionis modum absolvere valeatis; et cum irregularibus ex eisdem, sicut est expressum superius dispensare. Ad hec sit vobis alsolvendi facultas occisores clericorum et religiosarum personarum in predictis partibus constitutos, fundandi de novo ibidem Ecclesias, et reconciliandi illas, que sunt casu aliquo prophanate, ac de novo fundatis Rectores idoneos providendi, et illis, qui de gentibus vel scismaticis noviter sunt conversi, dandi licentiam, ut uxores suas, cum quibus in gradibus a lege Divina non prohibitis contraxerunt, valeant retinere, de causis matrimonialibus, quas in partibus illis ad audientiam vestram deferri contigerit, legitime cognoscendi, ac discordantes inter se ad invicem, quod ad pacem et concordiam redeant, necnon quod inordinate viventes de suis excessibus, sicut iustum fuerit, satisfactionem exhibeant, compellendi per censurum ecclesiasticam, vobis libera sit potestates. Insuper in locis, in quibus vos hospitari contigerit vel in locis partium earundem, in quibus residentiam facietis, missam et cetera divina celebrare officia, in eisdem partibus cimiteria benedicere, ac dare indulgetias et commutare vota, facultatem et licentiam habeatis. Ceterum vobis concedimus, quod a catholicis Patriarchis, Archiepiscopis et Episcopis possitis ordines et alia ecclesiastica sacramenta suscipere, ac vestes sacerdotales, altaris pallas et corporalia per eos, qui ex vobis sunt presbiteri, ubi Catholicorum Episcoporum copia non habetur, necnon alia facere, que ad augmentum Divini nominis et ampliationem Catholice fidei ac reprobationem et irritationem illorum, qui sacris traditionibus contradicunt, sicut pro loco et tempore videritis expedire. Nulli ergo etc.

(IV. Incze pápa 1245-ki Regestáiból, Theiner id. m. I. k. 193. l.)