Urbanus Episcopus Servus Servorum Dei venerabili fratri ... Archiepiscopo Strigoniensi salutem etc. De summis celorum Dominus terram sue nativitatis et passionis aspiciens, dum per singulos dies in illa variis provocatur iniuriis, nec exurgit populus, quem ipse redemit, ad vindicandum crucis obprobrium, ex eo percipue non immerito addi ad dolorem suorum vulnerum reputat, quod locus ille sanctissimus, in quo ipsum celi Regem virgo puerpera genuit, continue vexationis lassatur angustiis et successivis dessidiis laceratur, nunc in illum Sarracenica furente sevitia; nunc in eundem furoris immanitate Tartarici sexui vel etati parcere nescia seviente. Ad hoc enim precipue filiorum lucis intentio tendere, circa id debent eorum assidue revolvi precordia, et sollicitudo versari, ut illius terre, quam in hereditatem sibi Dei filius preelegit, abhominationes expiare conentur, et potenti manu resistere polluentibus ipsam filiis tenebrarum. Hec profecto dissimulari non debent, vel obtusis auribus preteriri, ne redemptor noster cuncta providens, falli nescius, ingratitudinis vitio redemptos laborare comperiens, ab eis faciem iratus avertat, eosque velut indignos paterna gratia derelinquat. Non sint igitur filii devotionis immemores, quod ipse Christus in terra illa in forma servi carnem nostre mortalitatis indutus, crucis non metuit subire tormentum, ut mortem nostram moriendo destrueret, et vitam resurgendo fidelibus repararet. Quesumus, diligenter attendant, qualiter illa miserabilis regio depressa iacet, diris angustiata flagellis, quodque in eam pestis Tartarica supervenit, cuius tanto potius nimirum futuri vicinique formidantar incursus, quanto gravius ille sevuc et dampnabilis Tartarorum populus terram, quam sue cubicit servituti, intolerabilibus exactionibus opprimens, sic illius incolas torquet immaniter et affligit, quod degentes sub corum tyrampnide libentius metas mortis eligerent, quam sic vivendo tanta subirc genera tormento rum. Exurgant itaque fidei zelatores ad defensionem dicte regionis, eiusdem redemptoris martyrio consecrate, neo ad id tepescant eorum animi, sed ferventibus desideriis accendantur. Hoc enim ipse Dei filius inter cetera sollicitudinis humane servitia gratissimum reputat, et ob id illa rependit premia, que principaliter affectare debemus et petere, dum in valle positi presentis miserie, indulta nobis excurrimus tempora servitutis. Cum igitur de te, quem habere credimus timorem Domini et amorem, quique multiplicibus donis virtutum preditus, laudabiliter scis et vales proficere, ubi labores impendis, magnam in Domino fiduciam habeamus, sperantes, ut in prosecutione presentis negotii constanter militans, illud efficacibus studiis et plenis debeas affectibus promovere, fraternitatem tuam rogamus et hortamur attente, in remissionem tibi pe- ccaminum iniungentes, quatenus huiusmodi predicte terre statum Christi fidelibus in Regno Ungarie per te, vel per alium seu alios Ecclesiarum Prelatos et clericos, religiosos et seculares, cuiuscumque dignitatis vel ordinis fuerint, quos ad hoc ydoneos esse cognoveris, diligenter exponens, eisque proponens sollicite verbum Crucis, ipsos iuxta datam tibi a Domino gratiam iutentis inducas monitis, et sedulis predicationibus exhorteris, ut cogitantes prudenter, quantum nunc indigeat ipsorum prefata terra succursu, ad subventionem eius promptis intendant animis et viribus totis exurgant, crucisque suscepto signaculo, illuc spiritualibus armis et materialibus premuniti, de Divina quoque sperantes potentia, cum festinatione procedant. Et ut circa id eo libentius et animosius intendant, quo exinde dona spiritualia temporalibus proculdubio preferenda perceperint potiora; nos de Omnipotentis Dei misericordia, et Beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius auctoritate confisi, et illa, quam Deus nobis, licet indignis, ligandi atque solvendi contulit postestate, omnibus vere penitentibus et confessis, qui huiusmodi laborem in propriis personis subierint, et expensis, plenam suorum peccaminum veniam indulgemus. Eis autem, qui non in propriis personis illuc accesserint, sed in suis dumtaxat expensis iuxta facultates et qualitates suas viros ydoneos destinaverint; 56et illis similiter, qui licet in alienis expensis, in propriis tamen personis accesserint, plenam suorum concedimus veniam peccatorum. Huius quoque remissionis volumus et concedimus esse participes iuxta quantitatem subsidii et devotionis affectum omnes, qui ad subventionem ipsius terre de bonis suis aliquam portionem, vel alias consilium et auxilium impenderint opportunum. Volumus etiam crucesignatos illo privilegio illaque immunitate gaudere, que in generali crucesignatorum indulgentia continetur. Ut autem commissum tibi huiusmodi ministerium facilius et utilius exequi valeas, tibi et predictis, quos in hoc cooperatores elegeris, convocandi ob id quotiescumque et ubicumque videris expedire, cleros et populos locorum, in quibus te vel ipsos proponere contigerit verbum crucis, ut processionaliter cum devotione conveniant et predicationibus vestris intersint; Cleros eosdem ad id, si necesse fuerit, per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compellendi, ae pro eisdem predicationibus ferias, prout expedire videris, indicendi; concedendi quoque omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad easdem convocationes et predicationes vestras accesserint, centum dierum indulgentiam plenam concedimus auctoritate presentium potestatem. Non obstantibus, si aliquibus cuiuseumque ordinis vel dignitatis existant, quod interdici, suspendi vel excommunicari nequeant, a Sede Apostolica sit indultum, et quibuslibet indulgentiis, privilegiis seu litteris ab eadem Sede obtentis vel obtinendis, per que predicta impediri vel defraudari possint, et de quibus specialem oporteat in nostris litteris fieri mentionem. Taliter igitur tu et alii, qulbus huiusmodi predicationis officium duxeris committendum, mandatum Apostolicum super hoc exequi procuretis, quod palmam glorie, que bellum Dei gerentibus in retributionem ab ipso impenditur, vestra devotio consequi mereatur. Datum apud UrbemVeterem IIII. Nonas Octobris (Pontificatus nostri) anno tertio.

(IV. Orbán pápa Regestáiból, Theiner id. m. I. k. 249. l.)