Gregorius Episcopus servus servorum Dei dilecto filio ... Priori Ordinis Predicatorum Ungarie salutem et Apostolicam benedictionem. Si mentes fidelium, terrenis abdicatis illecebris, recolendis immensis beneficiis nostri redemptoris intenderent; si ea celesti lumine illustrate, diligenti scrutarent examine; si frequenter meditationis attente conspectui presentarent; profecto eorum corda concalescerent intra ipsos, igne in meditantium animis ardescente. Cuius etenim pectus saxeum non emolliret considerata illius humanationis humilitas, in qua Dei filius factus homo exinanivit semetipsum formam servi accipiens, in similitudinem hominum factus, et habitu inventus, ut homo? Cuius viscera inflammaret caritatis ardore pia consideratio illius humilia tionis extreme, in qua ipse idem factus obediens usque ad mortem, ad exprobrantium obprobria coram tondente se velut agnus abmutuit, et sicut ovis ad occisionem ductus, post contumelias et terrores, post spinas et sputa, post flagella varia, post diversa denique genera tormentorum, innocens sine causa damnatus et demum saturatus obprobriis, clavis affixus, aceto et felle potatus, confessus lancea crucis patibulo tam dire mortis snbiit passionem, misterium redemptionis nostre perficiens, sine qua parum nobis nativitas profuisset? Quis igitur hec et alia largitatis Divine carismata infra pectoris claustra debita et frequenti meditatione revolvens, non intus fervide zelo devotionis accensus ferveat, foris ebulliat, exclamet et dicat: „Quid retribuam Domino pro omnibus, que retribuit mihi?“ et non expectato monitoris, vel sollicitatoris officio subiungat ultroneus:,,Calicem salutaris accipiam et nomen Domini invocabo?“ Quem non pudeat ingratitudinis argui; quin potius de infidelitate notari, si creatori pio, benefico 68domino, piissimo redemptori tante necessitatis tempore non assistat, dum hereditatis sue funiculus, terra sancta, quam sibi testatur scripture sacre testimonium omnium cariorem, in Christianitatis confusionem et dedecus per nominis Christiani blasphemos pro parte maxima occupata tenetur, et ad occupationem residui per eosdem instantia infeste persecutionis insistitur, super eo assidue in partibus illis populus Christianus impetitur, et molestis impetitionibus infestatur? Et quidem si facultas resistendi competeret, non pateretur aliquis absque deserte fidei scrupulo sui domini temporalis vel vicum aliquem occnpari; et hereditatis Dominice invasores fideles ulterius patientur? Numquid marcebunt otio, aut ocius non exurgent ad vitandum tante note discrimen? Exurgant itaque qui sunt Christi, et se ipsius esse non solum nomine, sed opere fateantur; exurgant utique in illius auxilium, exurgant ad salutis sue compendium, et illam brevis laboris pretio compendiose mercentur. Nunc precipue dum in sacro Concilio ad hoc hiis diebus inter cetera, immo pre ceteris specialiter congregato, eiusdem terre nuper ordinata subventio sub spe illius, de cuius solius clementi providentia et clementia provida ordinatio talis et tanta processit, laboris optatum exitum repromittit. Convenientibus siquidem in eodem Concilio nonnullis Principibus et Prelatis de mundi partibus universis, aliorumque Principum, Prelatorum et Capitulorum Nuntiis, post subsidium pecuniarium communi consensu terre deputatum eidem, convenit omnium sestentia in id ipsum, videlicet ut in generali passagio, cuius celeriter auctore Deo terminum prefigemus, universis christicolis contra blasphemos eosdem constantibus vires suas, quanto erit Christianorum virtus unita potentior, et tanto ad liberationem terre predicte sit via securior, sit oportunitas promptior, et de illa Deo auspice spes certior habeatur. Ceterum licet ad excitandos eorumdem fidelium animos in terre memorate succursnm sufficere debeat sollers atteutio premissorum, licet possit non indigne sperari, quod si fideles iidem, quo debent pietatis oculo, terram eandem respiciant, si ad persecutionis acerbitatem, quam terra eadem continuis lacessita molestiis et diutinis vexationibus lassata perpetitur, convertant pie compassionis intuitum, discriminaque considevent, que per 69hoc eidem fidei orthodoxe non est dubium imminere, ad assumendum terre sepefate negotium se potius ingerent, quam invitari ad hoc commonicionis alicuius suffragio expectabunt: quia tamen speramus, quod vocem virtutis tribuit dominus voci sue: ad promotionem ipsius negotii verbum crucis in commissa tibi provintia decrevimus proponendum, ad quod tuo ac fratrum tui ordinis ministerio tanto confidentius utimur, quanto vos ad id utiliores religionis vestre claritas et zelus, quo vos, ad ea, que Dei sunt, fervere presumimus, repromittit. Idcoque in commissa tibi provincia predicationis officium in favorem ac utilitatem eiusdem negotii presentium tibi auctoritate committimus, in remissionem peccaminum iniungentes, quatenus in huiusmodi officio, iuxta datam a Deo tibi prudentiam, cum omni, quo poteris efficatia et attentione procedens, illud per te ac alios fratres ipsius ordinis commisse tibi provintie, quos ad id de consilio discretorum fratrum eiusdem ordinis duxeris eligendos, quosque tibi per virtutem obedientie cogere liceat ad idem officium prosequendum, et mutare, quotiens opportunum ipsi negotio et tibi videbitur expedire. Non obstante, quod hoc idem alii sit commissum, studeas exequi diligenter, omnes quos utiles fore putaveris, instantius inducendo, ut suscipientes cum reverentia signum crucis, ipsamqne suis cordibus et humeris affigentes, ad terre memorate succursum viriliter se accingant, ac ipsius negotium fideliter exequantur. Et ut iidem fideles premissa eo libentius, eoque ferventius prosequi studeant, quo potiorem se noverint fructum ex suis laboribus percepturos nos de Omnipotentis Dei misericordia et Beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius auctoritate confisi, et illa, quam nobis Deus ligandi, atque solvendi contulit, potestate, omnibus vere penitentibus et confessis, qui huiusmodi laborem salutifere crucis signo suscepto in personis propiis subierint, et expensis, plenam peccatorum suorum, de quibus corde contriti et ore confessi fuerint, veniam indulgemus et in retributionem iustorum salutis eterne pollicemur augmentum. Eis autem qui non in personis propriis illuc accesserint, sed in suis dumtaxat expensis iuxta qualitates et facultates suas vivos ydoneos destinaverint illic, iuxta providentie tue vel ipsorun fratrum arbitrium moraturos; et, illis similiter, avi 70licet in alienis expensis, in personis tamen propriis assumpte peregrinationis huiusmodi laborem impleverint; plenam suorum concedimus veniam peccatorum. Huiusmodi quoque remissionis volumus esse participes iuxta quantitatem subsidii et devotionis affectum omnes qui ad subventionem ipsius negotii de bonis suis congrue ministrabunt. Personas insuper, familias et bona eorum, ex quo crucem susceperint, sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus; statuentes, ut sub Diocesanorum suorum defensione consistant: Ut autem iidem, crucesignati eo exequantur libentius et ferventius votum suum, quo pluribus fuerint favoribus communiti, presentium auctoritate concedimus, ut iidem illis privilegiis, eaque immunitate gaudeant, que in generali crucesignatorum indulgentia continentur. Porro ad huiusmodi ardui et salubris negotii efficaciam pleniorem, ut tu et dicti fratres convocare possitis Cleros et populos ad quemcumque volueritis locum ydoneum, et ibidem verbum crucis proponere, ac fidelibus vere penitentibus et confessis, ad predicationem huiusmodi convenientibus, ipsamque audientibus reverenter, centum dies de iniunctis eis penitentiis relaxare, quodque vobis et vestris familiis et ecclesiis ecclesiastico interdicto suppositis, excommunicatis et interdictis exclusis, non pulsatis campanis, voce, submissa et ianuis clausis Divina celebrare officia, et facere celebrari, ac populis proponere verbum crucis, auctoritata Apostolica tibi et ipsis fratribus duximus concedendum. Volamus preterea et concedimus; quod tu et iidem fratres, qui in officio predicationis crucis pro presenti negotio per triennium duxeritis laborandum, vel si post inceptum laborem huiusmodi cum intentione ipsum predictum triennium prosequendi ante finitum idem triennium decedatis, illis immunitate ac privilegiis gaudeatis, illiusque indulgentie sitis participes, que personaliter in terre predicte subsidium transfretantibus in eodem generali Concilio noscuntur esse concessa. Ceterum cum huiusmodi predicationis officium venerabilibus fratribus nostris Archiepiscopis et Episcopis universis per nos in suis Diocesibus sit commissum, et Ministris Provincialibus et aliis fratribus Ordinis Minorum illud per similes presentibus litteras comittamus, te et dictos fratres eiusdem tui ordinis cum omui diligentia volumus observare, 71ne cum Prelatis cisdein in predicando concurrere, vel ipsorum predicationem turbare seu impedire quomodolibet presumatis, cum dictis etiam Ministris et fratribus prefati Ordinis Minorum sic loca predicationis et tempora dividendo, ut vos mutuo non turbetis, nec impediatis aliquatenus per concursum, sed vobis invicem alternis vicibus in omui patientia et quiete cedatis. Et si forsan in aliquibus locis Conventus vos habere contingat, in quibus conventum predictus Minorum Ordo non habeat, eisdem Ministris et fratribus ipsius Ordinis Minorum ad eadem loco supervenientibus, in executione predicti officii, tu et fratres iidem, prefati tui ordinis deferatis. Non obstante aliqua indulgentia fratribus eiusdem tui ordinis a dicta sede sub quacumque verborum forma concessa, quod Apostolica mandata suscipere vel exequi per litteras Apostolicas, in quibus de indulto huiusmodi mentio non habetur, minime teneantur; et quibuslibet aliis indulgentiis, privilegiis seu litteris ab eadem sede obtentis, per que predicta impediri vel differri possint, et de quibus specialem oporteat in presentibus fieri mentionem. Datum Lugduni Idibus Novembris. Pontificatus nostri anno tertio.

In e. m. Ministro fratrum Minorum Regni Ungarie.

(X. Gergely pápa Regestáiból, Theiner id. m. I. köt. 320. l.)