Nicolaua Episcopus seruug seruomm Dei venerabili fratri Philippo Episcopo Firmano, Apostolice Sedis Legato salutem et Apostolicam benedictionem. In eminenti Sedis Apostolice specula, disponente Domino, constituti, domui Israel, universis videlicet Christianis, qui fidei oculis Deum vident, quantum nobis ex alto conceditur, oportunum speculatoris officium impertimur, et cum indulgetur a Divina clementia, reverenter ad cor altum accedimus, ut nomen Domini Sanctissimum tam in remotis extolli partibus, quara in vicinis etiam procuremus, apponentes manum nostre possibilitatis ad operam, quam speramus in excelsis fore placidam, et in terris novimus oportunam. Summus quidem orbis opifex et universe conditor creature terrestrem patriam disposuit sub provida discretione Reguorum, eaque consulte voluit, dirigi et salubri regimine gubernari, ne creaturam humanam paulo minorem angelis, que sue creatoris ymaginem et similitudinem representat, tempestuosa fluctuatione mixtaque confunderent, et sue quietis beatitudinem impedirent; quinimmo ut omnibus sub iuris et honestatis regula limitatis, singuli vita pacifica viverent et ab offensis alterutrum abstinerent, suumque factorem affectu naturali cognoscerent, cognitum colerent et reverenter Divino imperio subiacerent. Demum vero idem pater altissimus ex alto prospiciens populum, quem curaverat, prothoplasti delicto dampnationis sententiam incurrisse, suum dilectum unigenitum misericorditer iu mundum pro ipsius redemptione populi destinavit, qui carnem nostre mortalitatis indutus, eundem populum ab eterno cruciatu mortis eriperet, et redemptum suo pretioso sanguine salvaret. Nos igitur in hac terrestri patria, quatenus possimus, exequentes vices ipsius, levamus vigilis more pastoris 111tam corporeos quam mentales oculos in circuitu, visuri, quid gregi commisso nobis expediat, et quid operis impendi debeat circa ipsum, ut illius fulti presidio, cuius sunt terre cardines, cui cogitationes hominum preparantur, quique fortium arcus superat, et infirmos robore potenter accingit, nostri partes officii salubriter et utiliter exponamus, ad ea presertim, que fidelibus populis necessario expedire viderimus et noverimus profutura. Verum licet universis et singulis regionibus Deo et Apostolice Sedi devotis favorem Apostolicum, quotiens necessitas ingruit, impendere teneamur, nosque ad eas nostre considerationis diffundamus intuitum; nunc tamen nobilis Regni Ungarie necessitates Apostolice Sedi frequenter expositas precordialiter intuemur, auditas recolimus, et non sine cordis amaritudine sepius contemplamur. Condolemus enim tumultuosis motibus et seditiosis tumultibus illius, qui vel per dissidia simulctatum alterutrum dissident, vel congressus mutuos et bella plus quam civilia immaniter colliduntur. Ex quibus inter alia, dono pacis mortalibus cunctis accomodo libello dato repudii, graviter solium Regale deprimitur, eiusque depresso regimine non solum in Regno ipso vastantur bona fidelium, sed iura Ecclesiarum et alioruin piorum locorum in direptionem veniunt, et libertas ecclesiastica dampnabiliter conculcatur; animarum quoque subsecuntur deploranda pericula, nefanda personarum excidia, et alia fere innumera detrimenta. Quare non immerito accenditur zelus noster et ignis in nostre meditationis anxietatibus exardescit, dumque cogitationibus profundis immergimur, et laborioais vigiliis fatigamur, querentes anxie oportunum in tante necessitatis articulo remedium adhibere, licet desideremus interdum, quod si cum honore Dei et Ecclesie, ac salubri statu ceterorum fidelium nostram possemus illic exhibere presentiam, et quo mente ferimur, ibi personaliter existentes, Divina fulti potentia per evidentiam operis proprios explicaremus affectus; verumtamen, quia id conditio nostra non patitur, quia ingruentium undique negotiorum immensitas sive varietas non permittit, ad te, ut fortem mittamus ac fortia et tuis robustia humeris onera grandia imponamus, nostre convertimus diliberationis intuitum, et in tuarum considerationem virtutum habuntanter tibi a Domino concessarum, de 112concedentis affluenter et non improperantis omnipotentia et immensa benignitate sperando, nostre fluctuationis super hiis anxietas conquiescit. Nam cum sicut experientie probatione didicimus, dederit tibi Dominus os, et sapientiam linguamque adiecerit eruditam, ut scias, quando debeas proferre sermonem, cum etiam in te vigeat rectitudo iudicii, consilii providentia, in zelo sobrietas, in agendo strenuitas, et experientia in arduis approbata; speramus nec immerito, quod actus tuos, illo dirigente, qui novit prava in directa, et illo adiuvante, qui potest aspera in vias planas convertere, ac in predictis per tue circumspectionis industriam utili providentia et utilitate provida congrue consuli poterit et salubriter subveniri. Nos itaque tam ingenti et periculosa necessitate premissorum attente pensata, te, de cuius claris meritis et probata industria plenam in Domino fiduciam obtinemus, ad Regnum ipsum tibi legationis officio plene commisso in eodem Regno, ac Polonie, Dalmatie, Croatie, Rame, Servie, Lodomerie, Gallitie et Cumanie partibus illi conteminis, ut in eis evellas et destruas, dissipes et dispendas, edifices et plantes in nomine Domini, sicut videris expedire, de fratrum nostrorum consilio velud pacis angelum destinamus, iniuncto tibi nichilominus, ut in Regno ipso inter eundem Regem et Regni personas, necnon tam ibidem, quam in provinciis memoratis inter ecclesiasticos et mundanos viros, et universos alios cuiuscumque conditionis, preminentie sive status agere studeas et tractare, que ad cultum Dei, Apostolice Sedis honorem, observantiam canonice sanctionis, reintegrationem ecclesiastice libertatis, robur status Regii, honestatis cultum, reformationem pacis, relevationem pauperum, ac animarum salutem et tranquillitatem corporum pertinebunt. Et ut circa legationis officium, quod in eodem Regno Ungarie tibi duximus committendum, eo possis prosperari facilius, quo solitis legatorum, qui missi de latere mare transeant, adornatus insigniis personam nostram quodammodo presentabis, de speciali gratia Apostolica tibi auctoritate concedimus, quod eisdem insiguiis infra predictum Ungarie Regnum dumtaxat et terras dominio eiusdem Regis subiectas, uti libere valeas, predicte legationis officium prosequendo; ita tamen, quod premissis insigniis in aliis commissis 113tibi partibus, provinciis et locis aliquatenus non utaris, et quod id, quod in hac parte tibi pro evidentibus necessitatibus et utilitatibus Regni predicti et terrarum earumdem conceditur, ad aliquam consequentiam pretextu huiusmodi in Regno et terris eisdem propter hoc imposterum non trahatur. Quocirca fraternitati tue per Apostolica scripta firmiter precipiendo mandamus, qnatenus iniunctum tibi onus laboris huiusmodi pro Divina et nostra reverentia deuote suscipiens, illud sic sollicite, sic viriliter et laudabiliter iuxta datam tibi a Deo providentiam exequaris, quod de tuis studiosis laboribus, celesti favente clementia, fructus sperati prodeant, et sollicitudinis tue ministerium eam, que pias causas gerentibus pro retributione impenditur, palmam glorie feliciter mereatur. Datum Viterbii X. Kalendas Octobris. Pontificatus nostri anno primo.

(III. Miklos pápa Regestáiból Theiner id. m. I. k. 327. 1. Ezen oklevél rövid kivonata találtatik Fejérnél Cod. Dipl. V. k. l. r. 485. l.)