Nos Stephanus de Zapolya Comes Perpetuus Terre Scepusiensis, Regni Hungarie Palatinus et Judex Cumanorum stb., quod cum in festo Beatorum Fabiani et Sebastiani martirum anno Domini millesimo quadrigentesimo nonagesimo quiuto preterito Serenissimus Princeps dominus Wladislaus Rex Hungarie, Bohemie etc. dominus noster graciosissimus, accepta supplicacione Reuereudi in Christo patria domini Anthonij Episcopi Nitriensis, per eundem Sue Maiestati porrecta in eo, vt quamuis dicta Ecclesia sua Nitriensis quibusdam vado et telonio in possessione sua Sythwatheo appellata in Comitatu Comaromiensi exigi solito per diuos Reges dotata, collata et dedicata fuerit, omnesque institores, mercatores ceterique viatores per loca huiusmodi vadi et telonij proficiscentes sine omni renitencia per multa secula naulum et tributum eidem Ecclesie persoluerint: tamen nunc circumspecti Judices, Jurati, ceterique Ciues Ciuitatum Budensis, Pesthiensis, Albensis, Strigoniensis, Vissegradiensis, Posonienses, Comaromiensis, item vniuersi populi de Superioribus Calidis Aquis Budensibus, allegando quasdam exempciones et priuilegia contra et aduersus premissa antiqua jura et priuilegia eiusdem Ecclesie Nitriensis habere, prescripta tributa ab antiquo exigi solita exoluere recusarent et non vellent, quod cederet in damnum et iniuriam ipsius Ecclesie manifestam. Quod item dominus noster Rex predictis ciuibus et incolis Ciuitatum predictarum litteratorie mandasset et seriose, vt ipsi in loco memorati telonij ipsi Ecclesie Nitriensi hominibusque suis ad eorundem exaccionem deputatis iustum et verum tributum de rebus et mercancijs suis sine omni recurso et renitencia soluere et reddere deberent et tenerentur; alioquin voluisset idem dominus noster Rex, et fidelilati dictorum ciuium iterato firmis dedisset in mandatis; quatenus ad vigesimum quintum diem diei exhibicionis litterarum suarum cum omnibus juribus et priuilegijs eorum, si que in contrarium priuilegiorum et jurium dicte Ecclesie Nitriensis haberent, coram Sue Miestatis Personali Presencia comparere tenebitur, Sueque Maiestatis Personalis Presencia visis et examinatis juribus et priuilegijs vtrarumque parcium id inter easdem partes judicialiter decerneret, quod juri videretur expedire stb. (következett ezen határnapnak elhalasztása »ad dietam festum Natiuitatis Beati Johannis Baptisti in anno proxime transacto preteritam«; ekkor pedig a »dominus noster Rea huiusmodi causam nostram in presenciam transmisit discuciendam et terminandam«, úgy hogy »presentibus octauis festi Beati Georgij martiris« az tárgyaltatott. Ez alkalommal »littere nouem pro parte eiusdem domini Episcopi actoris, pro parte vero Judicis ac Juratorum Ciuium Ciuitatis Albensis quotuor, pro parte autem Ciuitatum Budensis et Pesthiensis stb. littere et instrumenta litteralia septem, pro parte Judicia et ciuium Ciuitatis Strigoniensis due, pro parte Judicis et Ciuium Juratorum Posoniensis Ciuitatis similiter due littere per omnes ipsas partes exhibite et coram nobis presentate extiterunt« stb. Névszerint a nyitrai pűspök, többi közt, II. Géza király 1158-ki privilegiumára hivatkozott (l. Fejér, Codex Dipl. II. köt. 152. l.); Székes-Fehérvár, Buda, Pest és Esztergam városok pedig IV. Béla királynak 1237., 1244. és 1243-diki privilegiumait mutatták fel, melyek az említett városok régibb jogosítványait megerősítették, s melyek II. Endre királynak Garam melletti Sz.-Benedek mezőváros szabadságait tárgyazó 1217-ki privilegiuma azon tétele által nevezetes felvilágosítást nyertek »quatenus cuiuscunque nacionis homines, Saxones videlicet, Hungari, Sclaui, seu alij, qui ad terram Monasterij Sancti Benedicti de Gran commorandi causa iam conuenerunt, vel conuenire voluerint, prerogatiua eiusdem libertatis iure perpetuo gaudeant, qua hospites nostri in Pest, Albe et Bude commorantes auctoritatis Regie priuilegio tranquillitate perpetua perfruuntur« stb. (l. Fejér u. o. II. köt. 196. l.). Különösen fontos volt ehhez képest »litterarum per procuratorem Judicis et Juratorum ac ceterorum ciuium Ciuitatia Albensis exhibitarum prima littera olim Incliti Regis Bele quarti anno Dominice Incarnacionis millesimo ducentesimo tricesimo septimo, secundo nonas Maii, Regni autem sui anno secundo priuilegialiter exorta, sigillo eiusdem dupplici impendenti vallata, continens in se omnes prerogatiuas et libertates ipsis ciuibus Albensibus concessas; inter cetera in principio eedem littere exprimebant, quod cum priuilegium Sancti Stephani Regis, pariter et Legati tum Sedis Apostolice, hospitibus Albensibus concessum infausto casu incendij fuisset conuersum in cinerem, ijdem ciues Albensis libertatis sue statum timentes tractu temporum in dubium reuocari seu aliquatenus aggrauari, eidem domino Bele Regi humiliter supplicassent, vt concessam ipsis a memorato Sanctissimo Rege libertatem ipse dominus Bela Rex suo dignaretur priuilegio communire. Idem igitur olim dominus Rex Bela ipsorum ciuium preces fauorabiliter admittendo; cum esset notorium, et nullatenus veniret in dubium, ipsos priuilegiatos extitisse, et absque vlla interrupcione libertate in dictis litteris suis annotata vsos continuo fuisse, benigne concessisset quod petebant. Porro ipsorum ciuium Albensium libertas erat talis: quod in toto Regno suo, nec in aliqua porta confinij tributum alicui soluere compellantur; preterea quicunque hospites ad eos transire, et cum eis conuersari voluerint, ea libertate qua ipsi fruuntur, similiter in perpetuum pociantur; quod si quis tributum ab ipsis violenter extorserit, iram Regie Maiestatis, et rerum suarum dispendium merito sustinebit stb. stb. stb. Quarum quidem litterarum exhicionibus factis stb. (Az itélet, hogy) prout ex tenore predictarum litterarum olim domini Bele Regis pro parte ciuium, hospitum et incolarum Ciuitatum Albensis, Budensis, Pesthiensis et Strigoniensis exhibitarum libertates ipsarum Ciuitatum declarancium dabatur intelligi, longe ante tempora prescripti domini Geyche Regis, temporibus scilicet antelati Sanctissimi Regis Stephani, prout idem Rex Bela litteris suis predictis mediantibus profitebatur, Ciuitates ipse consequenterque populi et hospites, ac ciues et incole earundem ab omni exaccione seu solueione tributaria exemptos fuisse et esse assertiue recitando, huiusmodi libertates et exempciones ipsis Ciuitatibus et earum incolis stb. per predictum Sanctissimum primum Regem Hungarie datas et comessas, per ipsum dominum Belam Regem stb. diuersis annis tantummodo renouatas extitisse, sicque prenorminatus olim dominus Geysa Rex non tributum, cum ab ipsa solucione tributi a tempore Sancti Regis Stephani Ciuitates ipse sint exempte, sed tantummodo censum Danubialem, hoc est naulum in Sythwatew stb. ipsi Ecclesie Nitriensi conferre valuisse stb. (bebizonyíttatván) Rationibus igitur ex predictis ijdem ciues et hospites ac incole Ciuitatum Albensis, Budensis, Pesthiensis et Strigoniensis predictarum, ac eorundem heredes et posteritates vniuersi, sicut prefuerunt ab antiquo, sic nunc et in posterum successiuis semper temporibus, cum cunctis et vniuersis rebus eorum et personis, ab omni et qualicunqe solucione tributorum quorumcumque in quibusuis locis intra ambitum huius Regni vbilibet habitorum, exempti et liberi esse, ad nullamque tributariam solucionem per quoscunque arctari et compelli debere, Nobis, ac Reuerendissimis et Reuerendis in Christo patribus, dominis Petro Archiepiscopo Collocensi, Thome Electo et postulato Agriensis, Summo ac Secretario Cancellario Regie Maiestatis, Oswaldo Zagrabiensis, Dominico Waradiensis, Ladislao Gereb Albensis Transiluane, Sigismundo Quinqueecclesiensis, Nicolao Waciensis, et Luce Chanadiensis Ecclesiarum Episcopis; item Magnificis dominis Comiti Petro Gereb de Wingart Judici-Curie Regie, Bartholomeo Dragffy de Belthewk Wayuode Transiluano et Comiti Siculorum, Ladislao de Losonch Thanarnicorum Regalium, Nicolao Banffy de Lyndwa Janitorum Regalium Magistris, Andree de Bathor - - - -, et Jose de Som Comiti Themesiensi ac Summo Capitaneo Parcium Inferiorum, Magistrisque Prothonotarijs, ac ceteris Regni Nobililibus Sedis Nostre Assessoribus perspicue cernebatur stb. sepedictos ciues, hospites et incolas Ciuitatum Budensis, Pesthiensis, Albensis et Strigoniensis, ac eorundem heredes et posteros vniuersos, cum cunctis singulisque ac vniuersis bonis et rebus cuiuscunque maneriei, sed et personis, ab omni tributaria solucione, in locis quorumcunque tributorum intra ambitum huius Regni vbiuis habitorum et exigi solitorum, tam in eundo quam in redeundo, exemptos et saluos, atque liberos et supportatos, nec non in huiusmodi eorum libertatibus et prerogatiuis in sempiternum permansuros foro decernentes pronunciauimus reliquimus et commisimus, immo pronunciamus relinquimus et committimus, authoritate nostra judicaria et justicia mediante stb. Datum Bude predicta quadragesima sexta die octauarum festi Beati Georgij martiris predictarum anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo sexto.

(Ezen jogtörténetileg főfontoáságú okmány eredetije bőrhártyán, vörös-zöld-sárga selyemzsinóron függő pecsét alatt, őriztetík Pozsony sz. k. város levéltárában. Fejérnél annak csak rövid megemlítésére találunk Cod. Dipl. VII. k. 1. r. 107. l.)