I. De ragali dote ad ecclesiam.⁹⁰⁷1½Decem villê êcclesiam edificent, quam duobus½mansis totidemque mancipiis dotent,⁹⁰⁸2 equo et iumento,½sex bubus⁹⁰⁹3 et duabus vaccis, XXX minutis⁹¹⁰4 bestiis.½Vestimenta vero et coopertoria rex prevideat,⁹¹¹5 presbiterum et½libros episcopi.

126aII. De successoribus regalium beneficiorum.⁹¹²1½Consensimus⁹¹³2 igitur peticioni tocius senatus, ut unusquisque pro|priorum simul et donorum⁹¹⁴3 regis dominetur,⁹¹⁵4 dum vivit, excep|to, quod ad episcopatum pertinet et comitatum, ac post eius½vitam filii simili dominio⁹¹⁶5 succedant. Nec pro ullius⁹¹⁷6½causa reatus detrimentum⁹¹⁸7 bonorum suorum⁹¹⁹8 paciatur quis, nisi consili|atus mortem regis aut tradicionem regni fuerit,⁹²⁰9½vel in aliam fugerit⁹²¹10 provinciam; tunc vero bona illius in regiam½veniant potestatem. Ast si quis in consilio regiê mor|tis aut tradicionis regni legaliter inventus fuerit,⁹²²11½ipse vero capitali⁹²³12 subiaceat sentenciê,⁹²⁴13 bona vero illius⁹²⁵14½filiis innocentibus inremota sint⁹²⁶15 remanentibus salvis.⁹²⁷16¦

III. De servis et servorum occisoribus.⁹²⁸1½Si alicuius servus servum alterius occiderit, senior½homicidê medietatem servi⁹²⁹2 componat seniori inter|fecti,⁹³⁰3 si potest; sin autem peracta una quadragesima ve|nundetur servus et precium dividatur.

154IIII. De liberacione eiusdem.⁹³¹1½Servum liberari⁹³²2 homicidam, si seniori placuerit, cum⁹³³3½centum et X⁹³⁴4 iuvencis aut⁹³⁵5 redimat, aut⁹³⁶6 tradat.½

V. De libertate servorum.⁹³⁷1 Si quis alienis servis libertatem½acquirere nititur,⁹³⁸2 quod⁹³⁹3 servi erunt, totidem mancipia½solvat, ex quibus duê partes regi, tercia seniori½servorum. Rex autem ex sua parte terciam tribuat comiti.½

VI. De furto servorum.⁹⁴⁰1 Si quis servorum semel furtum½commiserit, reddat furtum et componat⁹⁴¹2 nasum V⁹⁴²3 iu|vencis, si potest; sin autem abscidatur.⁹⁴³4 Si absciso na|so iterum commiserit furtum,⁹⁴⁴5 componat⁹⁴⁵6 aures V⁹⁴⁶7 iuven|cis, si potest; sin autem abscidantur.⁹⁴⁷8 Si idem⁹⁴⁸9 ter|cio furtum commiserit,⁹⁴⁹10 careat vita.

VII. De furto liberorum.⁹⁵⁰1½Si quis liberorum furtum commiserit, hac lege componere½decrevimus.⁹⁵¹2 Si⁹⁵²3 semel, redimat se, si potest; sin autem½venundetur. Si autem⁹⁵³4 idem⁹⁵⁴5 venundatus furtum commi|serit, legibus servorum subiaceat.

Item de eodem.⁹⁵⁵6½Si secundo, simili legi subiaceat; si vero tercio, dispen½dio vitê diiudicetur.

VIII. De composicione regis.⁹⁵⁶1½Si quis comitum partem regis defraudaverit, red½dat fraudem et duplo⁹⁵⁷2 componat.126b

VIIII. De iniusta appellacione.⁹⁵⁸1½Si quis militum iudicium a suo comite⁹⁵⁹2 recteiudicatum¦spernens, regem appellaverit, cupiens comitem suum½reddere iniustum, sit debitor decem pensarum½auri suo comiti.

155X. De violencia comitis.⁹⁶⁰1½Si quis comitum inventa aliqua occasione quid iniu|ste militi abstulerit, reddat et insuper ex proprio tantum.⁹⁶¹2½

XI. De solucione mendacii ⁹⁶²1 Si quis autem militum, suum spontaneum donum½dicens sibi vi ablatum, mendax extiterit, ex⁹⁶³2 hoc½careat et insuper tantumdem solvat.

XII. De iudicio gladii.⁹⁶⁴1½Si quis gladio hominem occiderit, eodem gladio iuguletur.⁹⁶⁵2½

XIII. De debilitacione membrorum.⁹⁶⁶1 Si quis autem gladio evaginato½alium quemlibet debilitaverit, vel in oculo, vel½in pede, ve in manu, consimile dampnum⁹⁶⁷2 sui cor½poris paciatur.

XIV.⁹⁶⁸1 De gladii½vulneracione. Si quis vero gladio vulneraverit aliquem½et vulneratus de eodem vulnere sanus et incolumis½evaserit, homicidii composicionem vulneris illator componat.½

XV. De gladii evaginacione sine vulnere.Si quis½furore repletus evaginaverit gladium et tamen non½leserit, pro sola evaginacione mediam⁹⁶⁹1 homicidii compo|sicionem absolvat.⁹⁷⁰2

XVI. De testimonio seniorum⁹⁷¹1 regali½curie vel civitati prepositorum.Si quis seniorum⁹⁷²2½curti⁹⁷³3 regali aut⁹⁷⁴4 civitati preficitur, testimonium eius½inter comites recipiatur.

85aXVII. De conspiracione½regis et regni.Si quis in regem aut in regnum½conspiraverit, refugium nullum habeat ad ecclesiam. Et⁹⁷⁵1 si½quis circa⁹⁷⁶2 regis salutem⁹⁷⁷3 aut dignitatem quolibet½modo aliquid conspiraverit aut conspirare aliquid temp|taverit, seu temptanti⁹⁷⁸4 sciens consenserit,⁹⁷⁹5 anate|matizetur et omnium⁹⁸⁰6 fidelium communione privetur.½Et⁹⁸¹7 si quis huiusmodi aliquem noverit et probare¦valens non edicaverit,⁹⁸²8 predicte subiaceat dampnacioni.⁹⁸³9½

156Item, si servus seniorem,½si miles⁹⁸⁴10 suum comitem interfecerit.⁹⁸⁵11

XVIII. De decimacione.Si cui deus decem dederit in½anno, decimam deo det; et si quis decimam suam abscondit, novem solvat.⁹⁸⁶1 Et si quis decimacionem episcopo½separatam furatus fuerit, diiudicetur ut fur ac⁹⁸⁷2 huius|modi composicio tota pertineat ad episcopum.⁹⁸⁸3

XIX. De½versucia comitum.Si quis versuciis⁹⁸⁹1 alicui comitum½vel alteri persone fideli dixerit: audivi regem ad perdi|cionem tui loqui et hic⁹⁹⁰2 inventus fuerit, pereat.½

XX (XIIII.) De adulatoribus.⁹⁹¹1½Si quis falsum testimonium vel adulacionis sermonem½contra aliquos protulerit,⁹⁹²2 tacereque⁹⁹³3 eos⁹⁹⁴4 deprecatus fuerit, ½ut astucia diaboli ad invicem eos⁹⁹⁵5 separet,⁹⁹⁶6 solvat½duas composiciones fallacis linguê pro⁹⁹⁷7 reatu mendacii. Si½uni soli adulatus fuerit, privetur lingua.

XXI. (XV.) Ne furis testimonium recipiatur.⁹⁹⁸1½Si quis⁹⁹⁹2 illorum, qui vulgo udvornich¹⁰⁰⁰3 vocantur, furtum commiserit, le|ge liberorum¹⁰⁰¹4 diiudicentur,¹⁰⁰²5 testimonium autem eorum¹⁰⁰³6 inter½liberos¹⁰⁰⁴7 non recipiatur.¹⁰⁰⁵8