89aSequitur recapitulacio secundi libri:12671 I. De furto quorumlibet principum. II. De furto servi. III. De ligacione furis.12682 IV. De purgacione furti, si quem furem tota villa 12693proclamaverit. V. De inquisicione furtive rei. VI. De iudicis iudicio12704 erga servum vel liberum. VII. De negociatoribus sive mercatoribus.12715 VIII.12726 De iugulato homine. IX. De quolibet eiusdem prosapie faciente furtum. X. De cuius(vis) servo12737 in furto deprehenso. XI. De nobile vel milite12748 invadente alterius domum. XII. De libero vel servo in furto capto.12759 XIII. De furto clericorum. XIV. De libero in furto reperto. XV. Ut127610 nulli negociatori liceat emere vel vendere equos aut boves, nisi quantum ei necesse127711 fuerit. XVI. De vendicione equorum vel bovum sine licencia regis. XVII. De privacione honoris comitum, si permittunt127812 emere vel vendere. XVIII. De negociacione cuiusvis hospitis.127913
Temporibus piisimi regis Ladislai128014 omnes nos½regni Pannonico128115 optimates in monte sancto½conventum fecimus et quesivimus, qualiter½malorum hominum impedirentur studia et gentis nostre½expedirentur negocia.
I. De furtu proximi quorumlibet principum.12821 Primo omnium12832 iureiurando½constituimus, ut qualiscumque proximus12843 principum reperiretur in furti12854½culpa ultra precium gallinarum, nullatenus possit ab½scondi vel defendi a quolibet eorum. Placuit quoque½ut ipse fur, nisi ceciderit in ecclesiam, suspendatur12865 et½omnis facultas12876 167eius depereat. Et si inprudencia eius,½qui ceperat eum, evaserit in ecclesiam vel in12887 curiam½regis vel ad pedes episcoporum, careat, qui non cavit,12898 vendi|cacione12909 furti. Si autem de manu fideiussoris evaserit,½de patibulo quidem liberetur, verumtamen cum eodem½fideiussore in aliam regionem venundetur et bona½ipsius regali fisco vindicentur.129110
II. De furto servi.½Si servus fur inventus fuerit, non possit precio½commutari nasus eius, nisi ceciderit in ecclesiam vel in cu|riam regis vel ad pedes episcopi; et si ceciderit, careat½custos eius vindicacione furti. Si vero secundo12921 captus½fuerit, suspendatur.
III. De ligacione furis12931½Si quis autem furem ligaverit, habeat potestatem ligandi½eum et ducendi ad iudicem, sive iuste, sive iniuste li|gaverit. Si autem eum12942 ligare quis prohibuerit,12953 per|solvat L12964 quinque pensas et eandem noxam reddat12975½in ligamine.
IV. De purgacione furti, si quem furem½tota villa proclamaverit.½Si quem deinceps tota villa furem esse procla|maverit, probetur12981 iudicio. Unde si mundus apparuerit,½villa persolvat solummodo unam pensam12992 presbitero. Si autem½reus iudicetur,13003 omnis13014 substancia eius13025 vendicetur13036 regi, unde13047 detur IIII.13058½pars villanis. Si vero aliquem personaliter furem esse½proclamaverit, accipiant13069 unam pensam.130710 Si autem una½pars130811 accusaverit130912 furem, alia vero defenderit, non½recipiatur131013 eorum defensio, et probato fure iudicio,½si culpabilis inventus fuerit, non habeant partem in quarta vendi|cacionis.131114
89bV. De inquisicione furtive rei.½Si quis vestigia sequitur furtive rei, nuncium pre|mittat13121 in villam, in quam dirigantur vestigia,13132 ne ex|cuciendo bestias suas perturbent villani sequenda½vestigia. Quod si contumaciter fecerint, perditas res¦persolvant. Si autem, priusquam nuncius venerit, vil|lani excusserint13143 bestias suas, tunc investigatores½prescrutentur singulas domos, ut ipsis placuerit.
168Si cui½perierit res, eat cum testibus ydoneis13154 investigare rem,½ubi putaverit esse et si prohibitus fuerit, prohibitores pro|bentur iudicio et si culpabiles effecti13165 fuerint, pereant,½ut fures; si vero mundati, propter prohibicionem LV13176 pensas½solvant.13187 Si13198 instinctu comitis, sin militis investigato|rem13209 impedierint, pro ipsis LV pensas comes132110 persolvat½et post hec probetur iudicio.
VI. De iudicis iudicio erga½servum vel liberum.Si iudex nasum servi non inciderit vel liberum non½suspenderit, pereant omnia sua preter filios filiasve½et ipse iudex venundetur. Si vero suspenderit iustum,13221 centum½X pensas et omnia bona sua suspenso restituat. Et si½se duobus ydoneis testibus liberaverit, ab eo, qui duxerat13232½eum in concilium, tollat LV pensas. Et si advenerit½iudicium13243 et iustus iudex apparuerit,13254 introductor eadem½pena pereat, qua iudex periturus erat. Et si maioris½facultatis fuerit, quam iudex, amittat eciam libertatem.½
VII. De negociatoribus sive mercatoribus.13261½Nemo emat vel vendat preter mercatum; si qui½vero contra hoc emerint13272 de furtiva re, pereant½omnes, et emptor13283 et venditor et testes. Si vero½propriam rem contraxerint,13294 perdant rem et precium et te|stes tantumdem. Si vero in mercato tractus sit,13305½contractus13316 fiat coram iudice et theloneario13327 et testibus½et si13338 res empta13349 esse furtiva133510 apparuerit, emptor quidem½testimonio iudicis et thelonearii133611 evadat, testes autem½reddant venditorem.
VIII. De iugulato homine.13371 Si quis extracto gladio iugulaverit hominem, regali½iudicio tradatur in carcerem, et omnia sua dividantur13382½in tria, scilicet vinee, terre, lixe, servi, unde due partes½dentur cognatis iugulati, tercia vero filiis et uxori½iugulatoris. Si vero minoris facultatis sit, quam centum13393½X pensarum,13404 amittat eciam libertatem.
IX. De quolibet, eiusdem prosapie faciente furtum.½Si quis eodem decreto et divina propiciante gracia½prolem vel cognatum, sive quemlibet propinquum in½furti condicione preoccupaverit. 16990asuspensionem vel carnis½perdicionem non subeat, sed ut exul venundetur,½si vulgaris fuerit. Si vero nobilis eadem cul|pa captus a parentibus fuerit, non venundetur, sed¦ergastuli13411 custodie commendetur.13422
X. De cuiusvis13431 servo in½furto deprehenso.Si quis ergo13442 servum suum vel½in propriorum sive aliorum in furto13453 culpabilem invenerit,½prefato testante eloquio, iudicibus ne parcat ad incidendum½largiri nasum.
XI. De nobile vel milite invadente-alterius domum.Si quis nobilium vel militum½alterius nobilis domum13461 invaserit et ibi pugnam fe|cerit, et uxorem illius flagellaverit, si tantam sub|stanciam habuerit, due partes eiusdem substancie pro reatu½commisso dentur, tercia vero13472 uxori filiisque suis remaneat.½Si autem substancia defuerit, raso capite ligatus½et flagellatus circa forum ducatur, et sic vendatur13483;½alii vero, qui cum illo erant, liberi reatum suum LV13494½bizanciis13505 redimant, servi vero eadem pena dampnentur,13516½ut dominus eorum.13527 Servi vero alieni, qui ad hanc½pugnam insciis dominis convenerint,13538 venumdentur et½dimidium precium pro reatu13549 detur, dimidium vero½ad dominos illorum redeat.
XII. De libero vel servo in furto capto.13551½Si quis liber vel servus in furto captus fuerit,½suspendatur. Si vero pro evadendo patibulo ad½ecclesiam confugerit,13562 eductus ab ecclesia obcecetur. Servus½in furto captus, si ad ecclesiam non fugerit, sicut liber½suspendatur. Domino servi illius detrimentum13573 sit in servo½suspenso, domino vero rerum perditarum detrimentum½sit in rebus perditis. Liber in furto captus, si ad½ecclesiam confugerit, et inde eductus13584 obcecatus fuerit,13595½filii sui et filie sue,13606 si X13617 annorum aut minoris etatis½fuerint, in libertate permaneant, si vero maioris-etatis, quam decem annorum fuerint, in servitutem re|digantur, et omnis substancia eorum aufferatur.13628½Servus autem vel liber, si13639 anserem aut gallinam½furatus fuerit,136410 monoculus136511 efficiatur,136612 et quod furatus½est, reddat.136713
170XIII. De furto clericorum.½(O)rdo clericalis,13681 si anserem vel gallinam, poma13692½vel his similia furatus fuerit, scopis13703 tantum½a magistro corrigatur, sed quod furatus est,13714 restituat;½maius his si13725 furatus fuerit, ab episcopo suo degra|detur et iudicio vulgari dampnetur.13736½
90bXIV. De libero in furto reperto.½Si quis liber decem denariorum precium furatus½fuerit, suspendatur; minus decem denariis13741 si½furatus fuerit, furtum duodecies reddat, et bovem¦unum persolvat. Servus autem tale furtum si13752 fe|cerit, reddat duplum et nasum amittat. Servus½profugus si alicubi in13763 furto deprehensus fuerit, obcecetur.½Et ideo ne13774 suspendatur, nec lingua abscindatur,13785 decre½vimus, et si postea dominus suus eum invenerit,½requirat per eum, si aliquid perdidit.13796½
XV. Ut nulli ne|gociatori liceat emere vel vendere equos aut½boves, nisi quantum ei necesse fuerit.13801½Nullus mercator in aliquo huius terre confinio equum½aut bovem vendere vel emere13812 presumat, sed½equum solum modo sibimet ad expedicionem necessarium,½aut boves ad arandum aptos si voluerit, emat.½
XVI. De vendicione equorum vel boum sine licencia (regis).13821½Si quis equum ad vendendum sine licencia regis½in confinium duxerit, equus per comitem confinii13832 ab eisdem13843½auferatur, vel13854 equi dominus13865 in carcerem mittatur,½donec testimonio comitis sui comprobetur; et si reus½extiterit, sicut fur pereat,13876 sin autem13887 liber et sospes½evadat, et13898 equum, quem adduxit, amittat.½
XVII. De privacione honoris comitum, si permittunt½emere vel vendere.Comites confiniorum, si equos½vel boves ultra fines huius13901 patrie sine licencia regis½vendi permiserint, comitatus honore priventur. Cu|stodes vero confiniorum, qui vulgo ewrii13912 vocantur,½si absque sciencia comitum tale quid commiserint,13923 li|bertatem amittant, si pauperes fuerint. Illis vero cu|stodibus, qui presunt, si 171 in culpa eadem rei
inventi½fuerint, cum omnibus, que habuerint, pereant, soli filii½et filie in libertate permaneant.13934½
XVIII. De negociacione cuiusvis hospitis.13941½Hospites ex aliis regionibus in confinium13952 pro equo½emendo vel aliis rebus negociandis si venerint,13963½cum nuncio eiusdem confinii comitis13974 ad regem eat,½et per licenciam regis quicquid13985 et quantum ei con½cessum fuerit, coram pristaldo regis emat.½Explicit liber secundus.13996